Hamile kadınlar COVID-19 için daha fazla risk altında mı?

Genel olarak, hamile kadınlar, hamilelik sırasında bağışıklık savunmaları azaldığı için bazı viral solunum yolu enfeksiyonlarından kaynaklanan komplikasyon geliştirme riski daha yüksektir.

Hamilelikte COVID-19 hakkında çok fazla veri olmamasına rağmen, bir araştırma hamile kadınların ciddi hastalık riski altında olduğunu buldu. Hamile kadınlar, maske takmak, ellerini yıkamak, hasta insanlarla temastan kaçınmak ve fiziksel mesafe kurallarına uymak gibi enfeksiyondan kaçınmak için mevcut önerilen önleyici eylemleri takip etmelidir. Hamileyseniz ve endişeleniyorsanız, COVID-19'a maruz kalmış olabilirsiniz veya hastaysanız, evde kalın ve doktorunuzu arayın.

COVID-19 bir fetüsü nasıl etkileyebilir?

Araştırmacıların her zaman COVID-19 hakkında daha fazla şey öğrendiğini unutmayın. Bazı araştırmacılar, özellikle COVID-19'a ve bunun fetüs üzerindeki olası etkilerine bakıyor. İşte şimdi bildikleri: Araştırmacılar, hamilelik sırasında fetüse geçmiş olabilecek birkaç COVID-19 vakası buldular, ancak bu nadir görünüyor. Araştırmacılar COVID-19 enfeksiyonu, erken doğum ve ölü doğum üzerinde çalıştılar.

Bazı çalışmalar, COVID-19'lu kadınlarda erken doğum ve ölü doğum riskinde artış olabileceğini düşündürmektedir. Diğer çalışmalar bunu doğru bulmadı. Ancak bilgi hala sınırlıdır. Araştırmacılar, COVID-19'un doğumdan önce etkilerini daha iyi anlamak için bu sonuçları incelemeye devam ediyor. Doğumdan sonra yeni doğan, maruz kalırsa virüsü kapabilir.

COVID-19 aşısı yaptırmak güvenli midir?

Hamile kadınlar bir COVID-19 aşısı almayı seçebilir. Şu anda hamilelik sırasında COVID-19 aşılarına ilişkin sınırlı miktarda güvenlik verisi bulunmaktadır, ancak uzmanların şu ana kadar bildiği şey güven vericidir. İlk aşılar acil kullanım için onaylanmadan önce yapılan testler hamile kadınları içermiyordu. Ancak aşıların nasıl yapıldığına ve aşıların vücutta nasıl çalıştığının arkasındaki bilime dayanarak, uzmanlar bunların hamilelikte güvenli olmaları gerektiğine inanıyorlar.

Hamileyseniz ve aşılar hakkında daha fazla bilgi edinmek istiyorsanız, doğum uzmanınız-jinekoloğunuz (kadın doğum uzmanı) veya diğer sağlık hizmetleri uzmanınızla görüşebilirsiniz . Bu konuşma aşı olmak için gerekli değildir, ancak yararlı olabilir. COVID-19 alma riskinizi ve hastalanırsanız ciddi hastalık riskinizi tartışabilirsiniz. Aşı sizi ciddi hastalıklardan koruyabilir ve bu hem size hem de fetüsünüze yardımcı olabilir.

Emziren kadınlar COVID-19 aşısı yaptırmalı mı?

Evet, emziren kadınların bir COVID-19 aşısı yaptırmasını tavsiye ediyoruz. Aşı olmak istiyorsanız emzirmeyi bırakmanıza gerek yoktur. Aşı olduğunuzda vücudunuz tarafından üretilen antikorlar anne sütünden geçerek çocuğunuzun virüsten korunmasına yardımcı olabilir.

İnaktif aşısının yan etkiler hafif ateş, kırgınlık gibi yıllardır uyguladığımız inaktif  aşılardan farklı değildir. Dünya Sağlık Örgütü de dahil olmak üzere uzmanlar, emziriyorsanız COVID-19 aşısı yaptırmanın güvenli olduğunu bildiriyor. Emzirirken aşı olduğunuzda bağışıklık sisteminiz COVID-19’a karşı koruma sağlayan antikorlar geliştirir. Bu antikorlar da anne sütünden bebeğe geçer ve bebeğinizi enfeksiyondan korur. Bu nedenle  aşılanma şansı elde edildiğinde aşı olmak sizi ve bebeğinizi korumanın bir yoludur.

Hamile kalmaya çalışıyorsam COVID-19 aşısı yaptırabilir miyim?

Evet, hamile kalmayı planlıyorsanız ya da hamile kalmaya çalışıyorsanız, bir COVID-19 aşısı yaptırabilirsiniz. COVID-19 aşılarının kısırlığa neden olduğuna dair hiçbir kanıt yoktur.

Ayrıca aşı olduktan sonra hamile kalmayı ertelemenize gerek yoktur. Bazı COVID-19 aşıları iki doz gerektirir. İlk dozu aldıktan sonra hamile olduğunuzu anlarsanız, yine de ikinci dozu almalısınız.

 

COVID-19 anne sütü yoluyla bebeğe geçebilir mi?

Araştırmacılar, COVID-19'un anne sütünden geçip bebekte enfeksiyona neden olup olmadığını öğrenmeye devam ediyor. Çoğu bilgi, COVID-19'unuz olduğunda bebeğinize anne sütü vermenin güvenli olduğunu göstermektedir. Anne sütünün çoğu bebek için en iyi beslenme kaynağı olduğunu unutmayın. Anne sütü ayrıca bebekleri kulak, akciğer ve sindirim sistemi enfeksiyonları dahil enfeksiyonlardan korumaya yardımcı olur.

Bu nedenlerden dolayı, COVID-19'a sahip olmak bebeğinize anne sütü vermekten sizi alıkoymamalıdır. Emzirmeyi planlıyorsanız, kadın doğum uzmanınızla veya başka bir sağlık uzmanıyla konuşun. Bebeğinizi eve götürmeden önce süt sağmaya veya emzirmeye başlayabilmek için dileklerinizi bildirin.

Korkmakta haklı mıyız?

Evet, haklı. Bununla birlikte, yaygın hale gelirse ve günlük faaliyetlerimize müdahale ederse, ters etki yapabilir ve yararsız hale gelebilir. Kendi içsel süreçlerimizin farkında olalım. Hiç korkmamak ve kaygılanmamak gerçekçi bir düşünce değildir. “Bana bir şey olmaz” , “ Ben korkmuyorum” vb düşünceler çarpıtılmıştır. Korku ve kaygılarımızı tanıyalım ve kabul edelim. Gerçekçi korkular bizi hayatta tutar ve işlevseldir.

Gerçek bir korku anında vücudumu hayati önemi olan çeşitli mekanizmaları devreye sokar. Olası gerçek bir tehdit karşısında mücadele etmemizi sağlar. Hiç korkmadığımızda önlem almayız çünkü bizim için çevreden gelebilecek bir tehdit yoktur. Bu gündemde, hiç korkmamak ve endişelenmediğini düşünmek gibi inkar mekanizmalarımız işlevsel değilken, belirsizlikten ve var olandan aşırı korkmak ve geleceğe dair kaygılanmak da işlevsel değildir.
 

Neden bu kadar çok insan COVID-19 konusunda endişeli?

Belirsizlik algısı ve her birimize yönelik potansiyel zarar tehdidinin algılanması, hayatta kalma yanıtlarımızı harekete geçirir. Başka bir deyişle, bizi endişelendiriyor.

Covid-19 salgını ve salgından korunmak için alınan tedbirler zorlu bir süreci de beraberinde getirdi. Salgına yakalanan insanların hastalıkla mücadelesi ve psikolojilerine etkisi, salgından uzak durmak için alınan tedbirlerin halkın üzerindeki psikolojik etkileri gibi çeşitli yönler insanlar üzerinde farklı kırınımlara neden oldu.

Bir hastalık hakkındaki korku ve endişe bunaltıcı olmakla beraber yetişkinlerde ve çocuklarda güçlü duygulara neden olabilir. Stresle başa çıkmak sizi, önem verdiğiniz insanları ve topluluğumuzu güçlendirir.

Bazı insanlar pandemiye bağlı anksiyete açısından daha yüksek bir risk altında mı?

Evet, geçmişte aşırı endişe veya belirsizlikle başa çıkmakta zorluk çeken kişilerin endişeli ve sıkıntılı olma olasılığı daha yüksektir. Değişen alışkanlıklarımız, belli bir biçimde yaşamaya zorlanmamız, birtakım şeyleri değiştirme şanslarımızın elimizden alınması gibi unsurların hepsi yıpratıcı ve yorucu şeyler. Bu dönemin tam olarak özelliği de bu.

Şartlar değişir ama hayatımızı nasıl daha iyi sürdüreceğimiz bizim hayatla olan ilişkimize, yaratıcılığımıza, şansımıza ve hayat mücadelemize kalmış bir durum. Özellikle psikolojik bir çözüm düşünmek yerine ‘şu günleri biraz daha yaşanılır hale nasıl getirebilirim’ diye düşünmek lazım”

İnsanlar kaygıyı kontrol etmeye yardımcı olmak için ne yapabilir?

Haberlerden ve medyadan mola almayı ve kişisel bakıma daha fazla odaklanmayı öneririm. Fiziksel aktivite faydalıdır. Grup ortamlarında fiziksel aktiviteye katılmama uyarısı vardır, ancak koşuya çıkmak gibi açık havada aktivitelere katılabilirsiniz.

Ayrıca, stresin arttığı zamanlarda ailenizle zaman geçirmek ve geçmişte yardımcı olan her şeyi yapmak. Geçmişimizi gözden geçirirsek, tipik olarak geçmişte bize yardımcı olan iki veya üç şey buluruz.

İnsanlar ne zaman profesyonel yardım almalıdır?

Sıkıntı seviyesi günlük faaliyetlerimizi etkilediğinde. Eldeki bir göreve odaklanmada güçlük, uykunun bozulması, iştahta değişiklik, enerji azalması tüm bunlar bir araya gelirse ve devam ederse, kaygıyla daha etkili bir şekilde nasıl başa çıkılacağı konusunda bazı profesyonel tavsiyeler almanın bir işareti olabilir.

Terapi konusunda uzman bir psikolog tarafından gelen kişilere iç görü, deneyim, farkındalık keşfetme hayattan keyif alma cesaret ve özgüven gibi birçok konuda sizi aydınlığa kavuşturan bir yolculuk ve deneyimdir.
Ve bu deneyim sizi hayata dair daha yaşanabilir hale getirmeyi amaçlamaktadır.

Anne baba ve öğretmenler endişeli hisseden çocuklarla nasıl konuşmalı?

Çocukların anksiyete duygularını ve virüs hakkında endişelerini doğrulayın ve normalleştirin ve neyden korktuklarını bildiğinizi veya anladığınızı varsaymayın. Kendi kaygı veya hayal kırıklığı duygularınızı paylaşarak meraklı ve destekleyici olun, evde kalırken yeni ve farklı aktiviteler denemeyi teşvik edin ve modelleyin.

Koronavirus mikroskop ile bakıldığında ‘taç giymiş gibi görünen bir virüstür. Yani küçük, gözle göremediğimiz mikroplar gibi. Tıpkı grip gibi ateş, öksürük, zor nefes almaya sebep olurlar. Birçok kişi kolayca iyileşiyor ama bazı insanlar daha çok zorlanıyor iyileşmekte. Çocuklar genellikle çok kolay atlatıyorlar bu hastalığı açıklamalarını yapabilirsiniz.

Yüz maskesi takmalı mıyım?

Evet. Tüm Türkiye, sınırlı istisnalar dışında, evlerinin dışındayken maske veya yüz örtüsü takmalıdır. Kullan at maskeleri her gün değiştirmek gerekiyor. En kötü ihtimalle iki-üç seferde bir. Bu maskeler zaman geçtikçe yıpranıyor ve daha az koruyucu olmaya başlıyor.

Maske takmakla ilgili sürtünme ve nem etkisi ile bu mikroplar ‘maskne’ye dönüşebilir. Maskne, insan yüzünde maske takma ile ilgili meydana gelen cilt döküntüleri için kullanılan çatı terim. Uzmanlar bunu önlemek için maskelerin her gün yıkanmasını, kullan at maskelerin tekrar kullanılmamasını tavsiye ediyor.

Tek bir maske yerine iki maske mi takmalıyım?

En az iki kat sıkı dokunmuş, nefes alabilen kumaştan tek bir kaliteli maske takmaya devam edebilir ve düzgün taktığınızdan emin olabilirsiniz. Bu, burnunuzu ve ağzınızı tamamen örtmesi ve yüzünüzün yanlarına ve çenenizin altına boşluk bırakmadan sıkıca oturması gerektiği anlamına gelir.

İyi oturması için burnunuzun üzerine bükebileceğiniz, tepesinde bir burun teli olan bir maske seçin ve kumaş maskelerinizin parlak bir ışık kaynağına tutulursa ışığın kumaştan geçmesini engellediğinden emin olun.

Kendimi ve başkalarını korumak için ne yapabilirim?

COVID-19'a karşı en iyi koruma sağlıklı kalmak ve hastalanmaktan kaçınmaktır. Siz ve aileniz için en iyi korumalar şunları içerir:

• Maske takmak
• Mesafenizi izlemek
• Ellerini yıkamak
• İç mekan toplantılarından kaçınmak

Yüzeylere dokunarak COVID-19 alabilir miyim?

Araştırmalar, COVID-19'un sert, parlak yüzeylerde 72 saate kadar ve karton, kağıt ve kumaşta 24 saate kadar yaşadığını gösteriyor. Yüzeylerde bulunan virüsün bulaşıcı olup olmadığı bilinmemektedir, kontaminasyon şüphesi olan yüzeyler dezenfekte edilmelidir.

Bir kişinin üzerinde virüs bulunan bir yüzeye veya nesneye dokunarak ve ardından ağzına, burnuna veya gözlerine dokunarak COVID-19 kapması mümkün olabilir.

Postaları veya paketleri güvenli bir şekilde nasıl idare ederim?

New England Tıp Dergisi’nde yayınlanan yakın zamanlı bir çalışmada, corona virüsün kargo paketi teslim alırken, marketteki bir gıda ambalajına dokunurken veya yemek siparişi tesliminde insanlara kolaylıkla geçemeyeceği, bu yolla bulaşma riskinin düşük olduğu belirtildi.

Ancak ambalajları dışarıda açıp atmak ve ardından ellerinizi 20 saniye sabun ve suyla yıkamak iyi bir fikirdir.  Aynı çalışmaya göre COVID-19 salgınına sebep olan corona virüs, bakır yüzeylerde 4 saate kadar, karton yüzeylerde 24 saate kadar, plastik ve paslanmaz çelik yüzeylerde 2-3 güne kadar yaşayabiliyor.

Restoranlardan paket yemek güvenli midir?

Restoranlardan yemek sipariş etmenin güvenli olduğu düşünülmektedir. Ek yararlı adımlar, ambalajı ve kapları bir dezenfektanla silmek ve yiyecekleri kaptan çıkarmak, temiz tabağa aktarmak ve yemekten önce 20 saniye boyunca ellerinizi sabun ve suyla yıkamak olabilir. Koronavirüsün gıda yoluyla bulaştığını gösteren hiçbir kanıt yok.

Ne yediğimizi bilmemizin ancak denetimli ve izlenebilirliği olan gıdalarla mümkün . Birçok zincir temassız teslimat, siparişimi kapıya as gibi sosyal mesafeyi korumaya yönelik uygulamalar devreye aldı. Çalışan personelin gıda veya ambalajla temasını minimuma indirdi.

Bu kurallara uyulduğu sürece dışarıdan sipariş edilen yiyeceklerde virüs açısından bir risk bulunmamaktadır. Burada bizim önerimiz, dışarıdan yapılan her türlü yiyecek ve fast food siparişlerinde güvenilir, denetim ve izlenebilirliği olan markaların tercih edilmesi yönünde olacaktır.

Kendimi ne zaman karantinaya almalıyım?

Pozitif test yapmış veya COVID-19 semptomları yaşayan biriyle yakın temas (10 dakikadan daha uzun süre 6 fitten daha uzakta olarak tanımlanmıştır) yaşadıysanız, 14 gün boyunca kendi kendinize karantinaya almalısınız.

COVID-19 semptomları tipik olarak 2-14 gün içinde ortaya çıkar. COVID-19 olan bir kişiyle yakın temasa geçmişlerse, bireyler kişisel doktorlarını aramalıdır. Düzgün bir şekilde kendi kendini karantinaya almak için, kendinizi evinizdeki diğer insanlardan ve hayvanlardan ayırın. Mümkün olduğunca belirli bir odada ve evinizdeki diğer insanlardan uzak durmalısınız. Varsa ayrı bir banyo kullanın.

Hanemde COVID-19 varsa ne yapmalıyım?

Siz veya hane halkınızdan biri hastaysa veya COVID-19 teşhisi konduysa, siz veya enfekte kişi evde yalnız kalmalısınız. İşte bazı ilk adımlar:

• Virüsü diğerlerinden uzak tutmak için enfekte kişiyi bir odada izole edin
• İletim olasılığını azaltmak için alanları paylaşırken maske takın
• Yiyecek ve içecek gibi kişisel eşyaları paylaşmaktan kaçının; çamaşırları ayrı tutmak
• Mümkünse banyoyu paylaşmaktan kaçının.

Evcil hayvanlar koronavirüs kapabilir mi?

Kediler ve köpekler de dahil olmak üzere az sayıda evcil hayvanın, çoğunlukla COVID-19'lu insanlarla yakın temastan sonra COVID-19'a neden olan virüsle enfekte olduğu bildirilmiştir. Her zaman önce kendimizi düşündüğümüzden ailelerimizin bir parçasına haline gelen evcil hayvanlarımızın sağlığını düşünmek ikinci plana kalıyor.

Fakat kaçırdığımız nokta onların da bizler gibi bir canlı oldukları ve aslında onların da sağlığını en az kendimiz kadar düşünmemiz gerektiği gerçeğini unutmayalım.

Yüzmek güvenli midir?

Yapılan araştırmalar, koronavirüsün deniz ve havuz suyundan bulaşma ihtimalinin çok düşük olduğunu ortaya koyuyor.

Araştırmalarda, deniz suyundaki tuzun ve yoğunluğunun virüsün yaşamasına elverişli bir ortam sunmadığı, havuzlarda da başta klor olmak üzere kullanılan dezenfektan özelliğine sahip maddelerin virüsü etkisiz hale getirdiği belirtiliyor.

Ancak bilim insanlarının ve kamu sağlığı uzmanlarını, plaj ve havuz kenarı gibi ortak alanlarda sosyal mesafe kurallarının ihlal edilmesi daha çok kaygılandırıyor.

Kanser hastaları maruziyetlerini en aza indirmek için ne gibi önlemler almalıdır?

Kanser hastalarına, arkadaşları ve aileleri (hasta ile aynı evi paylaşmayanlar) ile doğrudan teması sınırlayarak COVID-19'a maruziyetlerini en aza indirmelerini öneriyoruz

Ayrıca hastaların iyi el yıkama hijyeni, fiziksel mesafe koyma, halka açık yerlerde maske takmaları ve ayrıca tezgah üstü ve kapı kolları gibi yüksek temas alanlarını günlük olarak temizlemelerini ve sterilize etmelerini tavsiye ederiz.

COVID-19 için obezite yüksek risk faktörü midir?

Veriler, bazı kişilerin bu hastalıktan çok hasta olma riskinin daha yüksek olduğunu göstermiştir. Buna 65 yaş ve üstü yetişkinler ve huzurevlerinde yaşayanlar dahildir. Aşağıdaki tıbbi durumlar, her yaştaki bir kişi için yüksek riskli kabul edilir

• Kronik akciğer hastalığı veya orta ila şiddetli astım, ciddi kalp rahatsızlıklar
• Kanser tedavisi, sigara, kemik iliği veya organ nakli, bağışıklık yetersizlikleri, zayıf kontrol edilen HIV veya AIDS ve kortikosteroidlerin ve diğer bağışıklığı zayıflatan ilaçların uzun süreli kullanımından kaynaklanan bağışıklığı baskılanmış kişiler 
• Şiddetli obezite (vücut kitle indeksi [BMI] 40 veya üstü)
• Şeker hastalığı
• Diyalize giren kronik böbrek hastalığı
• Karaciğer hastalığı